نقش لوتئین و زی زانتین در سلامت چشم

لوتئین (Lutein) و زی زانتین ( Zeaxanthin)

لوتئین یک آنتی اکسیدان مغذی می باشد که به خانواده ی کاروتنوئیدها (Xantophylls) تعلق دارد. Xantophylls گروهی از رنگدانه های گیاهی مخصوص میوه ها و سبزیجات روشن می باشند. همچنین عامل ایجاد رنگ سالمون نیز Xantophylls است.
زی زانتین (Zeaxanthin) یک کاروتنوئید طبیعی می باشد که در چرخه ی xanthophyll نقش دارد. زی زانتین رنگدانه ای می باشد که رنگ اصلی پاپریکا ، ذرت و زعفران را تشکیل می دهد. نام آن ازZea mays (ذرت زرد) و Xanthos در زبان یونانی به نام زرد (yellow) گرفته شده است .

بدن انسان ، به تنهایی نمی تواند این ۲ ترکیب را بسازد لذا نیاز هست که آنها را از مواد مغذی دریافت کند. با وجود اینکه دریافت لوتئین به فرم طبیعی  بسیار موثر است ، مکمل های مغذی جهت افزایش سطح لوتئین ، نیز قابل استفاده می باشند.

لوتئین چگونه عمل می کند ؟

زمانیکه غذاهای حاوی لوتئین یا مکمل های لوتئین دار را مصرف می کنیم به راحتی در سراسر بدن منتقل می شود . بخش macula شبکیه چشم بیشترین دریافت کننده لوتئین می باشد. در واقع از ۶۰۰ نوع کاروتنوئید موجود در طبیعت ، فقط ۲۰ نوع آنها می توانند به چشم برسند. از بین ۲۰ نوع ، لوتئین و زی زانتین (Xeaxanthin) تنها ۲ کاروتنوئیدی می باشند که در مقادیر بالا به بخش ماکولار چشم واریز می شوند .

از خواص آنتی اکسیدانی لوتئین ، جهت مقابله با آسیب های ایجاد شده توسط رادیکال های آزاد ناشی از نور خورشید ، رژیم غذایی نامطلوب و فاکتورهای دیگر که ریسک ابتلا به کم بینی ، گلوکوم و دژنراسیون ماکولا (AMD) را بالا می برند، استفاده می شود. در این پروسه ، آنتی اکسیدان هایی به مانند لوتئین ، از سلول های سالم محافظت کرده و از رشد سلول های بدخیم جلوگیری می کنند.

در داخل چشم ، یکی از مهمترین فعالیت های عدسی ، جمع آوری و متمرکز کردن نور بر روی قرنیه چشم می باشد. به همین دلیل است که صفحه عدسی باید کاملا تمیز و شفاف بماند. عامل اصلی که باعث می شود عدسی چشم حالت تیره و تار شود ، ناشی از واکنش های اکسیداسیونی می باشد که جهت خنثی کردن  رادیکال های آزاد شده در حین پروسه ی اکسیداسیون ، استفاده از این آنتی اکسیدان ها لازم و ضروری می باشد .

برخی از مزایای لوتئین

– محافظت در برابر اختلالات چشمی به مانند دژنراسیون ماکولا *
– کمک به حفظ سلامت پوست
– کمک به کاهش ریسک ابتلا به دیابت
– کمک به کاهش ریسک ابتلا به سرطان
– کمک به حفظ سلامت قلب
* دژنراسیون ماکولا (AMD or ARMD) شایع ترین علت کوری در جهان است! در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.
دژنراسیون ماکولا بر دو نوع است: خشک (Dry) و تَر (Wet). نوع خشک شایع تر بوده و حدود %۹۰ بیماران به این نوع مبتلا می شوند. نوع تَر معمولا با کاهش دید شدیدتر و جدی تری همراه است.
دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۵ سال شایع تر بوده و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. اکثر موارد این بیماری با افزایش سن بوجود می آیند. این بیماری می تواند عارضه بعضی داروها نیز باشد. همچنین به نظر می رسد ارث نیز در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. در دژنراسیون ماکولا دید مرکزی مختل شده و بیمار در مرکز دید خود لکه ای سیاه می بیند.

چرا به آنها نیاز داریم ؟

در مرکز شبکیه ، macula lutea قرار دارد که به رنگ زرد دیده می شود . لوتئین و زی زانتین رنگدانه های مسئول ایجاد رنگ زرد macula می باشند.

لوتنئین و زی زانتین (Xeaxanthin) با ۲ روش می توانند سلامت چشم را تامین کنند :

– آنتی اکسیدان بوده و از چشم در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کنند .
– به عنوان رنگدانه های چشم ، در فیلتراسیون از جمله کاهش شدت نور، افزایش کنتراست و حفظ سلامتی چشم نقش ایفا می کنند.

منبع تامین لوتئین و زی زانتین ( Xeaxanthin) :

این دو ترکیب در سبزیجات ( بخصوص اسفناج) ، زرده تخم مرغ ، کیوی ، انگور ، آب پرتقال ، ذرت و کدو سبز یافت می شود. در مکمل ها ، لوتئین و زی زانتین (Xeaxanthin) از گل همیشه بهار (Marigold flowers ) تهیه می شود.

میزان مصرف آنها چه مقدار است؟

بطور کلی میزان نیاز روزانه برای این ۲ ترکیب گزارش نشده است . میزان لوتئینی که در مکمل ها برای سلامتی چشم یافت می شود ، بین ۶ تا ۱۰ میلی گرم می باشد.

آشنایی با برخی مکمل های چشمی