گر گرفتگی چه دلایلی دارد؟

گر گرفتگی عموما به حالتی اطلاق می شود که فرد به طور ناگهانی موجی از گرما را در نواحی مختلف بدن مانند سر ، گردن، دستها و پاها احساس می کند و گاهی اوقات این حالت به همراه برافروختگی پوست ، تعریق و افزایش ضربان قلب می باشد . گر گرفتگی دلایل مختلفی دارد و معمولا واکنش بدن به مورد یا مشکل خاصی می باشد . گاهی اوقات گر گرفتگی واکنش بدن برای پایین آوردن دمای بدن که به دلایل گوناگونی بالا رفته می باشد .
در این مقاله چند علت از شایعترین علل گر گرفتگی عنوان شده است .

سطح هورمون ها

تغییرات سطح برخی از هورمونها رابطه مستقیمی با گر گرفتگی دارند . در خانم ها کاهش سطح استروژن در سنین ( یائس گ ی ) منجر به گر گرفتگی می شود . در مردان نیز کاهش میزان تستسترون در میان سالی می تواند منجر به گر گرفتگی شود . این حالت در مردانی که تحت درمان سرطان پروستات هستند بیش از سایرین مشاهده می شود . پر کاری غده تیروئید یکی دیگر از دلایل هورمونی گر گرفتگی است . بیماری گریوز که نوعی بیماری تیروئیدی است معمولا باعث گر گرفتگی در بیمار می شود . علاوه بر اینها سایر مواردی که روی میزان هورمون تیروئید در بدن تاثیر می گذارند نیز می توانند منجر به گر گرفتگی شوند مثلا تغییرات میزان هورمون تیروئید پس از زایمان .

تمرینات ورزشی

درجه حرارت بدن به طور طبیعی هنگام فعالیت های بدنی افزایش می یابد . هنگام فعالیت بدنی و تمرینات ورزشی سلول ها سوخت بیشتری می سوزانند که این موضوع باعث تولید گرمای اضافه در بدن می شود . بدن برای ایجاد تعادل و تنظیم درجه حرارت بدن تلاش می کند که گرمای اضافی را  خارج کند . به همین دلیل خون بیشتری به عروق سطح پوست وارد می شود تا بدین طریق درجه حرارت بدن کاهش یابد . همچنین تعریق نیز کمک بزرگی به دفع حرارت اضافی بدن و تنظیم درجه حرارت می کند . به همین دلیل است که توصیه اکید شده که هنگام تمرینات بدنی آب کافی بنوشید . درجه حرارت بدن افرادی که به طور منظم ورزش می کنند ممکن است نسبت به قبل از شروع ورزش بیشتر شده باشد .

تب

واکنش بدن نسبت به ورود هرگونه میکروب افزایش درجه حرارت بدن می باشد که تب نامیده می شود . در واقع بالا رفتن درجه حرارت بدن یا تب نوعی مکانیسم دفاعی بدن برای از بین بردن میکروب ها می باشد . در این هنگام هیپوتالاموس وارد عمل شده و سعی در بازگرداندن دمای طبیعی بدن می کند . یکی از علل احساس گر گرفتگی تب می باشد و لازم است فرد هنگام گر گرفتگی ابتدا درجه حرارت بدن خود را به کمک حرارت سنج اندازه گیری کند تا در صورت وجود تب نسبت به شناسایی عامل آن و معالجه مشکل اقدام نماید . چنانچه تب بیمار بالای ۳۹٫۵ درجه سانتیگراد باشد و یا اینکه تب همراه با سردرد شدید ، مشکلات تنفسی و عدم تعادل باشد لازم است حتما سریعا به پزشک مراجعه نماید .

واکنش های آلرژیک

احساس گر گرفتگی یکی از نشانه های شایع در شوک آنافیلاکسی می باشد . شوک آنافیلاکسی هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن موادی را آزاد می کند تا بر علیه ماده مضر و حساسیت زایی که وارد بدن شده واکنش نشان دهند . شوک آنافیلاکسی علائم دیگری نظیر کهیر و مشکلات تنفسی دارد . در صورت احساس گر گرفتگی مربوط به واکنش های آلرژیک بدن و یا شوک آنافیلاکسی نباید فرصت را از دست داد و سریعا باید بیمار به مرکز درمانی منتقل شود تا در صورت نیاز نسبت به تزریق سریع دارو اقدام لازم صورت گیرد . زیرا گاهی اوقات واکنش های آلرژیک می توانند جان بیمار را به مخاطره بیاندازند .

اختلالات عصبی

سیستم خودکار عصبی کنترل بسیاری از کارهای غیر ارادی بدن مانند تنفس ، ضربان قلب ، فشار خون، تنظیم درجه حرارت بدن و تعریق را بر عهده دارد . در واقع برای برخی اعمال حیاتی بدن نیاز به انجام کاری از طرف فرد نیست و سیستم خودکار عصبی تمامی این کارها را به درستی انجام می دهد . هر مشکلی که در سیستم خودکار عصبی اختلال ایجاد کند می تواند منجر به گر گرفتگی شود . چند نمونه از مهمترین مشکلاتی که منجر به اختلال در سیستم خودکار عصبی و در نتیجه آن گر گرفتگی می شوند عبارتند از : بیماری پارکینسون ، صرع ، ام اس و صدمات وارده به نخاع و اعصاب .

میگرن و سردرد های خوشه ای

میگرن و سردرد های خوشه ای سردرد های آزار دهنده ای هستند که می توانند بر سیستم عصبی خودکار تاثیر منفی بگذارند . در صورت بروز چنین سردرد هایی مغز قادر به پردازش درست پیام های ارسالی از اعصاب مربوط به حس لامسه ، احساس درد و درجه حرارت بدن نمی باشد و بنابراین فرد ممکن است در هنگام سردرد احساس گر گرفتگی نماید .

داروها

گر گرفتگی می تواند عارضه جانبی برخی از داروها باشد . برخی از داروهای قلبی و فشار خون از قبیل بلاک کننده های کانال کلسیم ( آمیلودیپین ، نیفیدیپین ، وراپامیل ، دیلتیازم ) و نیتروگلیسیرین می توانند باعث احساس گر گرفتگی در بیمار شوند . همچنین مقادیر بالای استروئید ها نیز می توانند روی تعادل هورمون ها تاثیر گذاشته و منجر به گر گرفتگی شوند . علاوه بر اینها داروهای شیمی درمانی و داروهای مسکن از آسپرین گرفته تا داروهای مخدر نیز می توانند باعث احساس گر گرفتگی در فرد شوند .

غذاها و ادویه جات

غذاهای تند و حاوی فلفل قرمز زیاد می توانند باعث گر گرفتگی شوند . فلفل قرمز حاوی ماده ای به نام کپساسین می باشد که باعث گمراه شدن سیستم عصبی شده و منجر به عکس العملی مانند عکس العمل بدن هنگام سوختگی شود . سولفیت و سدیم نیترات که در گوشت های فرآوری شده مانند سالامی و گوشت های دودی یافت می شود می توانند باعث گر گرفتگی شوند . مقادیر زیاد مونوسدیم گلوتامیت که اغلب در غذاهای آسیایی یافت می شود نیز می تواند موجب گر گرفتگی شود . علاوه بر اینها نوشیدنی های داغ نیز به دلیل اینکه حرارت بدن را بالا می برند می توانند باعث گر گرفتگی شوند .

الکل

الکل و ماده شیمایی که از مصرف آن در بدن به وجود می آید  از عوامل گر گرفتگی محسوب می شوند . این مواد باعث گشادی عروق و در نتیجه آن گر گرفتگی می شوند . در برخی از نوشیدنی های الکلی مانند ( آب ج و ) و شراب مواد شیمیایی مانند هیستامین ، سولفیت و تیرامین یافت می شود که می توانند منجر به گر گرفتگی شوند . در صورتی که کبد به خوبی قادر به تحمل الکل نباشد و یا چنانچه الکل به همراه برخی داروها مصرف شود این حالت تشدید می شود .

تومورهای سرطانی

به ندرت برخی تومورهایی که رشد آهسته ای دارند می توانند روی میزان هورمون ها تاثیر گذاشته و باعث گر گرفتگی شوند . این تومورها ممکن است در نقاطی از بدن ماننده معده و دستگاه گوارش و یا ریه مشاهده شوند . مصرف گوشت قرمز ، شکلات ، الکل و استرس می تواند باعث بدتر شدن گر گرفتگی ناشی از تومورها شوند .

نکته پایانی

چنانچه دچار گر گرفتگی می شوید بهتر است دفترچه ای تهیه کنید و مواقع دقیق احساس گر گرفتگی را در آن یادداشت کنید . همچنین سعی کنید غذاهایی که قبل از آن خورده اید و یا فعالیت هایی که انجام داده اید و یا داروهایی که مصرف کرده اید را یادداشت کنید . اگر پس از چند هفته علت مشخصی برای گر گرفتگی پیدا نکردید به پزشک مراجعه کنید .